Gastronomi Eğitimi Almış Bireylerde Vegan ve Vejetaryen Beslenmeye Yönelik Bilişsel Temsiller: KİT Yöntemiyle Nitel Bir Değerlendirme

Bu araştırma, gastronomi alanında öğrenim gören bireylerin vegan ve vejetaryen temelli beslenme kavramına ilişkin zihinsel temsillerini incelemeyi amaçlamaktadır. Son yıllarda artan çevresel kaygılar, sağlıklı yaşam eğilimleri, hayvan haklarına yönelik etik duyarlılıklar ve bireysel farkındalıklar, veganlık ve vejetaryenlik gibi bitki temelli beslenme biçimlerinin toplumda daha görünür hale gelmesini sağlamıştır. Bu bağlamda, gastronomi eğitimi almış bireylerin bu kavramlara nasıl anlam yüklediği, onların mesleki pratikleri ve eğitim süreçleri açısından oldukça önemlidir. Özellikle gastronomi mezunları, hem profesyonel yaşamlarında menü planlama, ürün geliştirme ve müşteri ilişkilerinde; hem de bireysel tercihlerinde bu beslenme biçimleriyle doğrudan temas halindedir. Ancak bu konulara dair zihinsel şemalarının nasıl oluştuğu, hangi değerlerle beslendiği ve hangi kavramsal temalarla ilişkilendirildiği henüz yeterince araştırılmamıştır. Bu bağlamda çalışma, kelime ilgilendirme testi (KİT) ve kavramsal ağ analizi yöntemlerini bir arada kullanarak, “vejetaryenlik” ve “veganlık” kavramlarına yönelik çağrışımları analiz etmiştir. Balıkesir Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları bölümü mezunu 20 katılımcıyla gerçekleştirilen uygulamada, her katılımcıdan her iki kavram için beşer kelimelik çağrışımlar alınmış; toplamda 200 çağrışım verisi toplanmıştır. Elde eden veriler içerik analizi yöntemiyle altı ana tema altında kodlanmıştır: beslenme alışkanlığı, sağlık motivasyonu, etik duyarlık, çevresel soruluk, kültürel önyargı ve toplumsal algı. Ayrıca kavramlar arası bağlantılar haritalandırılarak katılımcıların zihinsel yapılarındaki ilgkisel örüntüler detaylı biçimde görselleştirilmiştir.Kavramsal ağ analizi ile belirli çağrışımlar ne sıklıkla ve hangis tematik bağlamlarda birlikte kullanıldığı da analiz edilmiştir. Analiz sonuçlara göre, “hayvan sevgisi”, “doğa”, “şifa”, “trend”, “hassasiyet” ve “vicdan” gibi kavramlar sık tekrar eden çağrılar olarak öne sıkıştır. Bu bulgular, mezun bireylerin bitki temelli ...