Pleidooi voor een pluridisciplinaire, meertalige en transnationale benadering voor de studie van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (1815-1830): het intellectuele parcours van J.-F.-X. Würth (1800-1874) als casus.

Dans cette introduction, nous aborderons à l’aide de la vie et de l’oeuvre de Jean-François-Xavier Würth (1800-1874) les thèmes principaux étudiés dans les différentes contributions de ce numéro spécial. Le Luxembourgeois J.-F.-X. Würth, un étudiant du professeur liégeois J. Kinker, s’est mis très vite à écrire des ouvrages didactiques. Ses premiers manuels, qui ont été rédigés lors de la période du Royaume Uni des Pays-Bas, suivent les lignes tracées par Guillaume Ier avec sa politique linguistique. Après l’indépendance belge, Würth a continué à publier, mais à cause de la nouvelle situation politique, il se voyait obligé de se conformer à un autre format discursif. Histoire abrégée des Liégeois (1833) en est un exemple représentatif. Ce manuel constitue le point de départ de cette introduction. Nous nous pencherons sur la tradition de l’historiographie locale (liégeoise), l’histoire institutionnelle des deux universités d’état à Gand et à Liège, la littérature ‘ belge’ dans le sud francophone du pays, la pratique de la traduction littéraire et les échanges entre le nord et le sud, et les échanges frontaliers complexes dans les domaines littéraires et culturels dans ce que nous connaissons aujourd’hui comme l’Euregio Meuse-Rhin. En rassemblant ces multiples perspectives et disciplines, nous avons voulu nuancer et rendre plus claire l’image de la période mouvementée pendant et juste après la période du Royaume Uni des Pays-Bas.
Centring on the life and work of Jean-François-Xavier Würth (1800-1874), this introduction gives a brief overview of the main themes addressed in the various contributions of this special issue. As one of professor Kinker’s most diligent students, the Luxemburger Würth began writing several didactic works when he was still enrolled at the University of Liège. His first textbooks appeared during the period of the United Kingdom of the Netherlands and closely observe the guidelines set out in King William I’s language policy. Würth continued to write after the Belgian Revolution but the new political situation forced him to rely on a different discourse. His historiography Histoire abrégée des Liégeois (1833) is representative of the new direction he took. This work serves as the starting point of this introduction, which deals with the tradition of a local (Liège-centric) historiography, the institutional history of the two State Universities in Ghent and Liège, ‘ Belgian’ literature in the French-speaking south, literary translation practices and exchanges between the north and the south, and the complex literary and cultural interaction that took place in what is known today as the Meuse-Rhine Euroregion. Taking advantage of different disciplines and perspectives, we aim to bring the turbulent period during and just after the period of the United Kingdom of the Netherlands into sharper focus.
In deze inleiding worden aan de hand van het leven en werk van Jean-François-Xavier Würth (1800-1874) de belangrijkste thema’s aangesneden die in de verschillende bijdragen van dit nummer aan bod komen. De Luxemburger Würth, een student van de Luikse hoogleraar Kinker, legde zich al heel snel toe op het schrijven van didactische werken. Zijn eerste leerboeken, die tot stand kwamen tijdens de periode van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, volgen de lijnen die Willem I met zijn taalpolitiek had uitgezet. Na de Belgische onafhankelijkheid bleef Würth publiceren maar door de nieuwe politieke situatie zag hij zich genoodzaakt een ander discours te hanteren. Representatief hiervoor is het geschiedkundige werkje Histoire abrégée des Liégeois (1833). Dit leerboek vormt het uitgangspunt van deze inleiding waarin kort wordt stilgestaan bij de traditie van de lokale (Luikse) geschiedschrijving, de institutionele geschiedenis van de twee rijksuniversiteiten in Gent en Luik, de ‘ Belgische’ letterkunde in het Franstalige zuiden, de literaire vertaalpraktijk en uitwisseling tussen noord en zuid, en het complexe literairculturele grensverkeer in wat nu bekendstaat als de Euregio Maas-Rijn. Door verschillende invalshoeken en disciplines samen te brengen, wordt het beeld van de woelige periode tijdens en vlak na de periode van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden genuanceerd en scherp(er) gesteld.