معرفی نسخۀ خطی دیوان ابراهیم آبادِ منصور اصفهانی

آن‌چه از گذشتگان به صورت نسخه‌های خطی برای ما باقی مانده، هر کدام گنجینه‌ای است که باید در حفظ، احیا و شناسایی آن کوشید. با وجود آن‌که در سال‌های اخیر، سعی فراوانی در شناسایی و معرفی این گنجینه‌های نفیس صورت پذیرفته، لیکن هنوز راه نرفته بسیار است؛ یکی از این آثار ناشناخته و ارزشمند، دیوان "ابراهیم آباد" از محمدرضا ابن‌رجبعلی، ملقب به شرابی و متخلص به منصور است که شاعر و طبیب دربار شاهزاده ابراهیم‌خان قاجار( حاکم کرمان) بوده است. با بررسی‌های انجام گرفته در فهرست نسخ خطی، تنها یک نسخه از دیوان وی در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی یافت شد؛ به نظر می‌رسد این نسخه توسط شاعر کتابت شده است و در آن قرینه‌ای مبتنی بر تاریخ کتابت نسخه وجود ندارد. این مقاله می‌کوشد برای نخستین‌بار به معرفی اشعار، مضامین و ویژگی‌های شعری شاعر بر اساس تنها نسخۀ موجود بپردازد و همچنین با استفاده از تذکره‌های موجود، شرح‌حالی از زندگی وی اراِئه دهد. پس از بررسی و خوانش این نسخه به این نتیجه رسیدیم وی از شاعران متوسط دورۀ قاجار است؛ اشعارش ساده و روان و در شعر به شاعرانی از جمله: انوری، خاقانی، حافظ، جمال‌الدین و کمال‌الدین نظر داشته و در کاربرد انواع صنایع بدیعی و بیانی به صنایعی چون: انواع جناس، تکرار، موازنه، مزدوج، لف و نشر، تجاهل العارف، تنسیق الصفات، حسن تعلیل، تلمیح(به‌ویژه تلمیحات اساطیری و مذهبی)، ایهام تناسب و انواع تشبیه(به‌ویژه تشبیه تفضیل و بلیغ) توجه ویژه‌ای دارد. روش انجام این پژوهش، کتابخانه-ای و استناد به نسخۀ حاضر می‌باشد.