Democratische kernwaarden in het voortgezet onderwijs - Jaar 4 2021/2022:Adolescentenpanel Democratische Kernwaarden en Schoolloopbanen ; Democratic core values in high school - Year 4 2021-2022:Adolescent panel Democratic Core Values and School Trajectories

Dit rapport brengt de opvattingen van jongeren over de democratische rechtsstaat in kaart voor leerlingen van het vierde jaar van de middelbare school. Het rust op data die zijn verzameld in het Adolescentenpanel Democratische Kernwaarden en Schoolloopbanen (ADKS), een meerjarig onderzoek waarbij duizenden Nederlandse leerlingen in tientallen scholen gedurende het voortgezet onderwijs worden gevolgd om de ontwikkeling van democratische kernwaarden bij jongeren in kaart te brengen. Dit rapport volgt op drie eerdere, waaraan dezelfde leerlingen meewerkten toen zij nog in het eerste, tweede en/of derde leerjaar zaten. De data van jaar 4 zijn verzameld in het voorjaar van 2022. Hoewel de meeste beperkingen vanwege de Covid19-pandemie versoepeld waren, waren ze niet verdwenen. Ze hebben de dataverzameling in jaar 4 bemoeilijkt. We trekken twee overkoepelende conclusies. Ten eerste blijven de grote verschuivingen in steun voor democratische kernwaarden in jaar 3 grotendeels bestaan in jaar 4. De hechting aan de democratie is hoog. Leerlingen vinden het net zo belangrijk om in een democratie te leven als in jaar 3. De vertegenwoordigende democratie is nog altijd de populairste bestuursvorm. Ook lijkt het jongeren leuker om in de politiek te werken, hoewel het politiek zelfvertrouwen constant blijft. Daarnaast praten jongeren meer over politiek en samenleving met ouders, leerkrachten en vrienden dan vorige jaren. Alleen het eerder gestegen voornemen om later te gaan stemmen daalde terug tot het niveau van jaar 2. Tegelijk blijft het vertrouwen in ambtsdragers lager dan in jaar 1 en 2. Het vertrouwen in politici daalt zelfs verder. Het vertrouwen van jongeren dat politici luisteren naar mensen zoals zij en hun ouders is wat gestegen, maar nog steeds veel lager dan in de eerste twee jaren. Tot slot zien we dat jongeren in jaar 4 nog wat meer schuiven naar nadruk op het individu boven de gemeenschap dan in jaar 3: meer privacy boven veiligheid, meer vrijheid van meningsuiting boven anderen niet kwetsen, meer je eigen zin ...