Tip 1 diyabetlilerin ebeveynlerinin çocuklarının beslenmesine dair tutum - davranış ölçeğinin geliştirilmesi ve psikometrik özellikleri ; Development and psychometric properties of the attitude-behaviour scale of parents of children with Type 1 diabetes regarding their children's nutrition

Bu araştırma 3-18 yaş arasındaki Tip 1 diyabet tanısı almış çocukların ebeveynlerinin, çocuklarına yönelik beslenme tutum ve davranışlarını değerlendirmek, ölçek geliştirmek ve bu ölçeğin geçerlik, güvenirliğini sağlamak amacıyla planlanan bir çalışmadır. Metodolojik tipte yapılan bu araştırma, Temmuz 2023-Ekim 2023 tarihleri arasında Tip 1 Diabetes Mellituslu çocukları olan ebeveynlerin kurduğu sosyal medya ve bloklar ile iletişim sağlanarak, onların diğer Tip 1 Diabetes Mellituslu çocuklar ve ailelerine kartopu örneklem yöntemini kullanmaları sonucu 185 ebeveyn ile gerçekleştirildi. Başlangıçta 50 soruluk madde havuzu,19 maddeye indirgendi. Bu ölçek 19 madde ve 5 alt boyuttan oluşacak şekilde planlandı. Faktör analizi kapsamında yapılan Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) analizi sonucunda örneklemin yeterli olduğu görülürken (KMO = 0.94) Cronbach α iç tutarlılık analizinin sonucunda (α=0.86) ölçeğin güvenilir bir ölçek olduğu belirlendi. Çalışmada 7 hipotez üzerinden hareket edilerek; ebeveynlerin eğitim düzeyi, diyabet tanı süresi, ebeveynlerin yaşı, çocukların yaşı, kan şekeri ölçüm zamanları, ailede diyabet varlığı ve insülin kullanma yöntemi gibi değerlerin ölçek puanlarıyla ilişkisi incelendi. Araştırma değişkenlerinin eğitim düzeyleri ile ilişkisinin incelenmesi sonucu; ortaokul düzeyinde eğitime sahip olanların Tıbbi Beslenme Tedavisinde Karbonhidrat Sayımı ve Etiket Bilgisi alt ölçeğinden aldıkları puanların üniversite mezunu olanlara göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha düşük olduğu bulundu (p=0.02; p<0.05). Ölçekten alınan puanlar yaş grupları açısından incelendiğinde; Konu ile İlgili Sağlık Profesyoneline Danışma alt boyutunda yaş grupları arasında anlamlı farklılık belirlendi (p=0.03; p<0.05). Tıbbi Beslenme Tedavisinde Karbonhidrat Sayımı ve Etiket Bilgisi alt boyutundan katılımcıların aldıkları puanların yaşa göre anlamlı olduğu saptanarak; 18-34 yaşlarındaki katılımcıların ölçekten aldıkları puanlar, 35-44 ve 45 yaş ve üstü katılımcıların puanlarından istatistiksel olarak anlamlı düzeyde ...