نبذة مختصرة : Ondanks haar oriëntatie op de biomedische wetenschappen en psychologie, waarin de oorzaak van geestesstoornissen in het lichaam of de psyche werden gezocht, kende de psychiatrie in de negentiende en twintigste eeuw een sociaal-morele onderstroom. Deze kwam in het bijzonder tot uiting in cultuurkritische reacties op de moderne maatschappij. Psychiaters wezen rond 1900 niet alleen op de biologische oorzaken van waanzin en nerveuze aandoeningen, zoals erfelijkheid, maar zij schonken ook uitgebreid aandacht aan schadelijke gedragingen en sociaal-culturele invloeden die het geestelijk evenwicht op de proef stelden: pauperisme, gebrekkig hygiëne, zedeloosheid, overmatige consumptie van genotmiddelen, seksuele excessen, een slechte opvoeding, de groeiende discrepantie tussen de intellectuele en morele ontwikkeling van de mens, vrouwenemancipatie, de verhevigde strijd om het bestaan, het hectische levenstempo in de steden, nauwelijks bij te houden technologische vernieuwingen en de snelle transport- en communicatiemiddelen. Om de aantasting van geest en zenuwen te weerstaan, waren zelfbeheersing, wilskracht, plichtsbesef en orde en regelmaat geboden. In Nederland leidde de cultuurkritische en sociaal-hygiënische bewogenheid onder psychiaters in het midden van de jaren twintig tot de beweging voor geestelijke volksgezondheid. Naar het voorbeeld van de succesvolle bestrijding van besmettelijke volksziekten bepleitten deze psychohygiënisten preventieve maatregelen om de vermeende toename van geestes- en zenuwziekte in te dammen, bijvoorbeeld door middel van de vroegtijdige behandeling van lichte psychische aandoeningen. Het werkveld dat zij claimden, strekte zich uit van huwelijk, gezin, seksualiteit, voortplanting en opvoeding tot onderwijs, vrijetijdsbesteding, alcoholisme en criminaliteit. Bevreesd voor culturele vervlakking en sociale desintegratie benadrukten zij evenals andere intellectuelen in het interbellum het belang van geestelijke waarden en gemeenschapszin. Het psychohygiënische gedachtegoed sloot aan bij het ...
Processing Request
No Comments.