Yeni İstatistiksel Ölçek Küçültme Yöntemleri Ve Türkiye İçin Uygulamalar ; New Statistical Downscaling Methods And Applications For Turkey

Tez (Doktora) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2004 ; Thesis (PhD) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2004 ; Hava ve iklim süreçlerinin yeryüzündeki yaşam üzerinde hayati etkileri vardır. İklim değişkenliği ve değişiminin anlaşılabilmesi, bölgesel ve yerel iklim tanılarının geliştirilmesi, iklim çalışmaların temel konularından biridir. İklim etki araştırmacıları genelde iklim değişkenliğinin dünü, bugünü ve yarını hakkında detaylı ve doğru bilgilere gereksinim duyarlar. İklim değişkenliği konusunda önemli ve temel araçlar genel dolaşım modelleridir (GDM). Ne yazık ki kaba çözünürlük üzerinde çalıştırılan GDM’ler yerel iklim değişkenliği hakkında detaylı bilgiye yanıt veremezler. Bu bağlamda, GDM’lerin uzaysal çözünürlükte ve benzeşim verilerinin doğruluğundaki kısıtlardan “uzaysal ölçek küçültme” stratejilerinin geliştirilmesine gereksinim duyulur. İklim araştırma ve iklim etkilerinin arasındaki, uzaysal ölçekteki, bu açık; “uzaysal ölçek küçültme ” ve “uzaysal ölçek büyültme” ile hem iklim araştırma hem de iklim etki araştırmaları açısından kapatılabilir. Bu çalışma Türkiye üzerinde uzaysal ölçek küçültme stratejilerinin geliştirilmesi konusunda ilk araştırmadır. Çalışmada, iklim tanısı için iki yeni model geliştirilmiştir. Önerilen modellerin dönüşüm fonksiyonları, Türkiye üzerindeki yerel iklimi idare ettiği düşünülen büyük ölçekli serbest troposferin değişkenlerinden elde edilen, geri beslemeli yapay sinir ağları (GSA) ve çok değişkenli istatistiksel yöntemlerine dayanmaktadır. Çalışmada, küçük-ölçek gözlemleri doğrusal-olmayan bir dinamik sistemin çıktıları olduğu şeklinde değerlendirilmiş ve yerel-dinamiğin ‘nedensel ve öz yapılarının’, büyük ölçekli süreçlerden, tekrar elde edilmesi amacı ile GSA ve çok değişkenli istatistiksel yöntemler kullanılmıştır. Uygulama sonuçları, model çıktıları ile gerçek gözlemler arasında, tutarlılık olduğunu göstermektedir. ; Weather and climate have a profound influence on life on earth. Understanding climate ...