Fâtımî ve Bâtıni siyaseti ekseninde Kuzey Suriye (971-1193) ; Northern Syria on the axis of Fatimi and Batini politics (971-1193)

Kuzey Suriye tarihin her döneminde daimi bir önem arz etmektedir. Bölgenin coğrafi yapısı ve stratejik konumu bu önemi mümkün kılan en önemli etmendir. Bölge coğrafi yapısı itibari ile otoritelerin saldırı ve savunma için kullanabileceği bir nokta olmasının yanı sıra geçişler içinde gayet uygundur. Bölge üzerine gerçekleştirilen güney tabanlı seferlerde birinci amaç daha çok Mısır'ın güvenliğini sağlamaya yöneliktir. Kuzey tabanlı seferler ise bir savunma seti oluşturmaktan daha ziyade Mısır'ın zenginliklerine ulaşmak içindir. Tezimizde işlenen bölümler Fâtımî ve Bâtıniler gibi iki farklı otoritenin bölge üzerindeki hâkimiyet iddialarını ve bu iddia namzetlerinin siyasi-sosyal ve ekonomik ilişkilerini saptamaya yöneliktir. Birinci bölüm Fâtımîlerin 969 yılında Mısır'ı fethettikten sonra bölgenin geçiş özelliğinden faydalanarak Bağdat üzerine seferler düzenlemek amacıyla doğrudan Suriye üzerine harekâtta bulunmaları ve büyük oranda Güney Suriye üzerinde yerel otoriteler ile kurmuş oldukları ilişkilerin Fâtımîlere olan etkilerine odaklıdır. İkinci bölümde Fâtımî Devletinin 10. yüzyılın sonu itibari ile vasiler dönemine girmesi ve bu dönemin etkileri de dâhil edilerek istikbal politikası olarak görünen Kuzey Suriye politikasının başarı ve başarısızlıklarına neden olan iç ve dış etmenler ele alınmış ve Fâtımîlerin Kuzey Suriye politikası sonlandırılmıştır. Üçüncü bölümde Fâtımî Devleti'nde yaşanan Mustâ'lî-Nizârî ayrılığı ile birlikte Nizârîliğin İran merkezli yeni bir otorite olarak Hasan Sabah liderliğinde doğuşu ve genelde Bâtıniler olarak bilinen bu otoritenin Kuzey Suriye bölgesinde kurmuş olduğu ilişkiler ve şehir yapılanması ele alınmıştır. Dördüncü bölümde Bâtınilerin Kuzey Suriye'deki şehirlerden 1029 gibi erken tarihli bir dönemde Cebel'ü-Bahrâ eteklerindeki kalelere çekilmek zorunda kalmasını ve kaleler döneminde Râşidüddin Sinân dönemi ile birlikte Bâtıni davetin Kuzey Suriye'de gücünün zirvesine ulaşmasına neden olan etmenler işlenmiştir. Tez sonucunda Fâtımîlerin saray içi hizipleşmeler ve Güney Suriye ...