Et-Tefsîru’l-Kebîr bağlamında Mukâtil b. Süleyman’ın Esbâb-ı Nüzûl’e yaklaşımı

Müfessir kimliği takdir edilmekle birlikte siyasi fikirleri, hadiste isnada yer vermemesi ve âyetleri yorumlarken İsrâiliyat türü bilgilere çokça yer vermesi gibi nedenlerle şiddetli tenkitlerin hedefi olan Mukâtil b. Süleyman, Kur’an-ı Kerim’i âyet sırasına göre başından sonuna kadar tefsir eden ilk müfessirdir. Rivayet ve dirayet yöntemini birlikte kullandığı et-Tefsîru’l-kebîr isimli eserinde, âyetleri açıklarken bir yöntem olarak esbâb-ı nüzûl rivayetlerini her zaman dikkate almıştır. Esbâb-ı nüzul, ilk devirlerden itibaren Kur’an’ı anlama konusunda ayrıcalıklı bir konuma sahip olmuştur. Bu sebeple ilk tedvin edilen Kur’an ilimleri arasında yer alan esbâb-ı nüzûlün, et-Tefsîru’l-kebîr’de nasıl ve ne şekilde ele alındığı önem arz etmektedir. Böyle bir çalışma, aynı zamanda erken dönem esbâb-ı nüzûl algısı hakkında bilgi verecektir. Bu çalışmada, öncelikle Mukâtil b. Süleyman’ın hayatı ve esbâb-ı nüzûl ilmi hakkında bilgi verilmiştir. Akabinde et-Tefsîru’l-kebîr bağlamında, Mukâtil b. Süleyman’ın esbâb-ı nüzûl rivayetlerine yaklaşımı, en önemlisi esbâb-ı nüzûlün (te‘addudü’l-esbâb ve te‘addudü’n-nüzûl gibi) problem alanlarının bu tefsirde yer alıp almadığı meselesi üzerinde durulmuştur. ; Muḳātil Ibn Sulaymān is the first commentator to interpret the Qur’ān from the beginning to the end according to the verse order. Although his commentator identity is appreciated, he has been the target of severe criticism for reasons such as not including isnād (chain of reporters) in the hadith, and the fact that he gives a lot of information from Israelite sources when interpreting the verses. In his work al-Tafsīr al-kabīr, in which he used the method of narration and acumen together, he always took into account the narrations of asbāb al-nuzūl (Occasions of revelation) as a method when explaining the verses. Asbāb al-nuzūl has had a privileged position in understanding the Qur’ān since the first periods. For this reason, it is important how and in what way the first teachings of the asbāb alnuzūl, which is among the ...