Hijerarhija naselja Republike Hrvatske primjenom višekriterijskih GIS analiza ; Settlement hierarchy model of Republic of Croatia using multy criteria GIS analysis

Model hijerarhije naselja izrađen je za svih 6756 naselja Republike Hrvatske. Određeno je 56 kriterija na temelju kojih je izrađen model. Kriteriji su grupirani u 8 grupa kriterija: promet i veze, turizam, trgovina i novčarstvo, zdravstvo, odgoj i obrazovanje, kultura, uprava te policija i sudstvo. Odabrana su tri scenarija modela: scenarij jednakih težinskih koeficijenata, ekonomski scenarij te društveni scenarij. Radi izrade modela u scenarijima grupe kriterija su dalje grupirane u dva klastera grupa kriterija: ekonomski i društveni klaster grupa kriterija. Ekonomski klaster grupa kriterija okuplja: promet i veze, turizam te trgovinu i novčarstvo. Društveni klaster okuplja: zdravstvo, odgoj i obrazovanje, kulturu, upravu te policiju i sudstvo. Kriteriji su okupljeni, rasterizirani te standardizirani dvama metodama: Fuzzy membership i Natural breaks (Jenks). Kriterijima su određeni težinski koeficijenti pomoću AHP metode. Težinski koeficijenti su određeni za 56 kriterija, 8 grupa kriterija te 3 scenarija. U određivanju hijerarhije unutar samih funkcija zakonska osnova se pokazala kao dobra podloga pri odlučivanju. Svi izlazni modeli su klasificirani u 15 klasa. Prema svim modelima u hijerarhiji naselja Republike Hrvatske izrazitu prevagu ima Zagreb kao naselje 1. reda. Ostala županijska središta su najčešće naselja 5. reda. Modeli ukazuju na veliki nerazmjer koncentracija funkcija kako u glavnom gradu tako u županijskim središtima. Osijek, Rijeka, Zadar, Split te u manjoj mjeri Dubrovnik su se pokazala kao regionalna središta. Višekriterijske GIS analize su se pokazale kao dobar alat u izradi modela. Modeli hijerarhije naselja mogu dalje poslužiti u istraživanjima ili kao pomoćni alat u upravljanju prostorom. ; Settlement hierarchy model was made for all 6756 settlements. 56 criteria were chosen on which hierarchy was based. Criteria were grouped in 8 groups: transportation, tourism, commerce, health care, education, culture, administration and police and judiciary system. Model was made in 3 scenarios: ...