Kısa süreli aylık akış dizilerinin iyileştirilmesi

Su kaynaklarının değerlendirilmesinde ve su kaynaklan sistemlerinin tasarımında, yağış ve akış önemli bir yer tutmaktadır. Yağışın yada akışın kestirimdeki doğruluk arttıkça, proje risk değeri azalmakta, böylelikle boyutlandırmadaki güvenilirlik artmaktadır. Bu nedenle, yeterli doğruluktaki modellere gereksinim duyulmaktadır. Yağışın rasgele karakterde oluşu nedeniyle, akışlar için kurulacak modellerin de deterministik bir yapıya sahip olması beklenmez. Hidrolojide çoğu zaman, stokastik modellerin kurulmasına gidilmektedir. Genellikle düzenli aralıklarla ve yeterli sıklıkta debi ölçümü yapılan akarsu ve ölçeklerin sayısı sınırlıdır, özellikle yukarı havzalara ilişkin akışların kestiriminde kullanılacak gözlem değerleri yok denecek kadar azdır. Eldeki kısa süreli gözlemlerle kurulacak model ise, örnekleme varyansları nedeniyle yeterli güvenilirlikte olamayacaktır. Bu gibi durumlarda, uzun süreli gözlem değerlerine sahip komşu havzalardan bilgi aktarımına gidilerek, kısa süreli gözlem değerlerinin iyileştirilmesi, daha açık bir deyişle, belirli parametrelerinin ilgili toplum değerlerine yaklaştırılması düşünülebilir. Bu çalışmada, akış değerlerinin deterministik ve stokastik bileşenleri, korelogramın periyodikliğini koruyan ve korumayan model tiplerini gözönünde tutan iki farklı yöntemle, ayrı ayrı iyileştirilmeye çalışılmıştır. Deterministik bileşen için Benzeden (Benzeden, 1981); stokastik bileşen için Baykan (Baykan, 1983) tarafından önerilen en uygun yöntemler ilke olarak benimsenmiş; kalıntı bileşenlerinin iyileştirilmesi için ise kalıntıların istatistiksel parametrelerinin doğrusal bilgi aktarımıyla iyileştirilmesine dayanan farklı yöntemler geliştirilmiştir. Ayrıca akış değerlerinin korelogramının periyodikliğini de korumak amacıyla, stokastik bileşenin iyileştirilebilmesine yönelik Baykan (Baykan, 1983) tarafından önerilen yönteme benzer bir yöntem öne sürülmüştür. Bileşenler elde edilirken iki seçenek gündeme gelmiştir: ilkinde, uzun ve kısa süreli istasyonların uzun dönem bileşenleri ayıklanarak her bir ...