Theodor Adorno: Kültür endüstrisinin kıskacında kültür

Bu çalışmada toplumsal anlamda vaatlerinden uzaklaşmış modern toplumun bireysel anlamda vaatler sunarak, birey ve toplum arasındaki ilişkiyi uyum içerisinde yeniden nasıl ve hangi koşullar altında kurduğu sorgulanmıştır. Burada yeni vaatlerin kültür endüstrisi aracılığıyla sağlandığı tespit edilmiştir. Bu bakımdan kültürün esasen kültür endüstrisi tarafından dışarıdan dayatılan ve dolayısıyla insanlara yabancı bir niteliğe mi sahip olduğu sorusunun yanıtlanması amaçlanmıştır. Bu bağlamda çalışmanın birinci bölümünde kültür, kitle kültürü ve kültür endüstrisi kavramları için bir temel oluşturmak üzere, kültürün neliğine dair tarihsel bir çözümleme sunulmuştur. Bu bölüm sonraki bölümler için bir zemin olarak belirlenmiştir. Daha sonra kullanılacak temel kavramlar ayrıntılı bir irdelemeye ve serimlemeye tabi tutulmuştur.İkinci bölümde öncelikle Adorno'nun felsefesindeki temel kavramlar ve argümanlar açıklanmış, sonrasında kültür endüstrisi kavramı kapsamlı bir şekilde tanımlanmıştır. Bu sayede Adorno'nun radyo, sinema, televizyon, astroloji ve müzik gibi kültür endüstrisinin özgül alanlarını nasıl ele aldığı ve böylece kültür endüstrisinin temel argümanlarını nasıl derinleştirdiği gösterilmiştir.İkinci bölümün son kısmında ise Adorno'ya yönelik eleştirel bir değerlendirme gerçekleştirilmiştir. Bu bakımdan klasik ve son dönem eleştirilerin yanı sıra, Adorno'nun Brecht ve Benjamin ile sürdürdüğü polemikler ele alınmıştır. Bu eleştiri ve polemikler aracılığıyla, Adorno'nun açmazları sergilenmiş ve ardından kültür endüstrisi fikrinin nasıl daha işler kılınacağı gösterilmiştir.Üçüncü bölümde Adorno'nun kültür endüstrisi kavramında güncel bir değerlendirme bakımından eksik kalan konular dahil edilmek istenmiş ve düşüncelerinin nasıl ve hangi yönde geliştirilebileceği gösterilmiştir. Bu amaçla, Adorno'nun kültür endüstrisi kavramının eleştirel bir okuma aracılığıyla bugün de geçerliliğini koruduğu, ancak gelişen teknik araçlar ve oluşan yeni kültürel formlar dolayısıyla daha kapsamlı hale getirilmesi gerektiği savunulmuştur.Sonuç bölümünde ise modern toplumda kültür endüstrisinin kıskacında kalan kültürün dışarıdan dayatılan ve dolayısıyla insanlara hazır sunulan bir niteliğe sahip olduğu, birey ve toplum arasındaki ilişkinin uyum içerisinde sürmesi bakımından kültürün araçsallaştırıldığı gösterilmeye çalışılmıştır. Anahtar Sözcükler: Kültür, Kültürel Eserler, Kültürel Ürünler, Kitle Kültürü, Kültür Endüstrisi, Endüstriyel Kültür.
In this study, how and in which circumstances modern society, estranged from its commitments in a social sense, has restored the relation between individual and society in a harmony by offering commitments in an individual sense is queried. Herein it is seen that the new commitments are providing by culture industry. In this respect, the question if culture has the character externally imposed and thus alien to people is aimed to answer.For this purpose, in the first chapter of the study, a historical analysis is given for the concepts culture, mass culture, culture industry to form a basis. This chapter is defined as a ground for the next chapters. The fundamental concepts needed for the later is subjected to a detailed inspection and a discussion. In the second chapter, first the fundamental concepts and arguments are explained, then the concept of culture industry is defined in an extensive way. Then, how Adorno treats the specific areas of culture industry and thus deepens the fundamental arguments of culture industry is shown.In the last part of the second chapter, a critical evaluation through Adorno is realized. For that, classical and contemprorary criticisms and moreover, the polemics with Brech and Benjamin is subjected. By these criticisms and polemics, the dilemmas of Adorno is pointed and then how to make the idea of culture industy more effective is shown. In the third chapter, how to include the missing subjects of the concept of culture industry in the respect of a contemprorary evaluation and in which ways Adorno's thoughts could be developed is shown. By this means, it is defended that the concept of Adorno's culture industry is still effective by a critical reading, however because of developing techinal means and the newly generated cultural forms, to make it more comprehensive is needed.In the conclusion, it is tried to show that the culture under the grip of culture industry has such characters externally imposed and alien to people, and it is instrumental in the sense of maintaining the relation between individual and society.Key Words: Culture, Cultural Works, Cultural Products, Mass Culture, Culture Industry, Industrial Culture.
209