Topkapı Sarayı Müzesi Çin porselenleri koleksiyonu üzerinde yapılmış Osmanlı süslemeleri ve onarımları

Çin'de porselenin 9. yüzyılda keşfinden sonra, batıda porselen üretimi 18. yüzyılın başlarını bulmuştur. Dolayısıyla porselen üretimi yaklaşık bin yıl boyunca Çinlilerin egemenliğinde kalmıştır. Kobalt mavisinin 14. yüzyılın başlarında porselenlerde kullanılmasıyla, porselenlere duyulan hayranlık ve gizem artmıştır. Bu sayede porselen ticarî bir eşya olma özelliği kazanmıştır.Çin porselenlerinin Osmanlı döneminde kullanılmaya başlandığı ilk günden itibaren her alanda etkisi hissedilmiştir. Bu etki 1453'te İstanbul'un fethedilmesinden daha önce kendini göstermeye başlamıştır. Çin porselenleri, Osmanlı seramik ve çini sanatını etkilemiştir. Bursa'daki Yeşil Cami ve Edirne'de Sultan II. Murat'ın, 1435-36 yıllarında inşa ettirdiği cami duvarlarını süsleyen altıgen çinilerin 14. yüzyıl ve 15 yüzyıl Çin porselenlerindeki motiflerinden etkilenerek yapılmış olması, ayrıca İznik atölyelerinde yapılmış seramik tabaklarda yer alan motiflerin 14. ve 15.yüzyıl Çin mavi-beyaz porselenleriyle aynı olması bu etkileşimin en somut göstergesidir. Padişahlar altın ve gümüş kapların yanı sıra en çok porselen kaplarda yemek yemeği tercih etmişlerdir. Bu nedenle sade ve gösterişsiz porselenler bile saray zevkine uygun olarak II. Beyazıd (1482-1512) döneminde kurulan, sanat üslupların belirlenmesinde rol oynayan ve sanat sahibi anlamına gelen Ehl-i Hiref sanatkârları tarafından süslenip, onarılarak saray kullanımına tekrar sunulmuştur. Özellikle Çin porselenleri üzerine kıymetli taşlarla yapılan süslemeler Osmanlı döneminde farklı bir sanat dalının doğmasını sağlamıştır. Süslemelerin yanı sıra porselenlerde görülen altın, gümüş, yaldızlı gümüş, tombak (Bakır ve bakır alaşımlarından mamul parçaların `altın-cıva` amalgamı yardımıyla yaldızlanması) ve sarı madenden yapılan onarım ve eklemeler, 16. ve 17. yüzyılda porselenlerin kolay kırılabilen yerlerine uygulanarak Osmanlı zevki ve geleneklerine uygun formlara dönüştürülmüştür. Çin porseleni Edirne Sarayı'ndan itibaren Osmanlı hanedanı ve saray çevresi tarafından tercih edilerek kullanılmıştır. Topkapı Sarayı Müzesi Çin Porselenleri koleksiyonu içinde yer alan ve Saray'da üst düzey hanedan üyeleri tarafından kullanılan mücevherli ve onarımlı Çin porseleni kaplar, Osmanlı kuyumculuğunun en parlak dönemini yansıtır.
After discovery of the porcelain at China in 9th Centrury, porcelain production at west started at the 18th century. Because of that, porcelain production was at the Chinese domination for nearly a thousand years. In 14th Century by usage of cobalt blue, admiration and mystery against porcelains were increased and porcelains were become an important trade good. Effect of the Chinese porcelains was feeling at every area since the first usage at the Ottoman period. This effect was seen even before the conquest of Istanbul in 1453. Chinese porcelains had a rich usage at the Ottoman period. Especially hexagonal tiles ornamenting the walls of the Mosque at Edirne built at the period of Sultan Murad II and Green Mosque at Bursa, were made with the inspiration of the late 14th, and 15th century Chinese porcelain figures. Also it is the most certain indicator that figures at the ceramic plates were made in İznik workshops are the same with 14th and 15th century China blue-white porcelains.Porcelains were appreciated by Ottoman Dynasty and Ottoman Sultans were preferring to eat mostly from porcelain vessels with the silver vessels. Because of that, even plain porcelains were ornamented with Palace taste and represented to palace usage, by the Ehl-i Hiref ( Owner of Art ) craftmen corps which established at the reign of Bayezid II. Ornaments that made upon the chinese porcelains with precious stones caused to birth of a new art branch at the Ottoman period. Beside the ornaments, attachments and restorations that made from yellow mine, copper, silver, gold, gilded silver and brass ( gilding copper and copper alloyed pieces by `gold-mercury` amalgam) were applied to the weak points of the porcelains and transformed them into the forms suitable with Ottoman taste and traditions.Chinese porcelain was used with preference by the Ottoman Dynasty and members of Palace since Edirne Palace. Bejewelled and restorated chinese porcelain vessels among the Topkapı Palace Museum Collection of Chinese Porcelains were used by high Dynasty members and also projects the golden age of Ottoman jewellery.
118