Kültür Endüstrisinin Mekana Yansıması

Kentlerdeki mekânsal örgütlenmeler, toplumsal olaylarla biçimlenirler. Toplumdaki ayrışma, sınıfsal farklılıklar, statü arayışı, boş vakit geçirme, sosyo-kültürel, sosyoekonomik, sosyo-psikolojik etmenler kendine özgü koşulları kapsayan yeni mekânlar (alışveriş merkezleri, fast-foodlar, marka mağazalar vb.) yaratmıştır. Toplumun ortak kullandığı bu mekânlar birer tüketim nesnesidirler ve hem toplumsal yaşamı hem de toplumsal yaşam standartlarını yansıtırlar. Modern sanayi toplumlarında gelişen ekonomi; endüstri, üretim yöntemleri, oluşan yeni sermaye, farklı tüketim biçimlerini geliştirir. Güçlü ve baskın sermayenin ürettiği her şey; birer tüketim nesnesi olarak topluma sunulur. Bu yapay kültür (kültür endüstrisi) yaşadığımız çevreden sanat ürünlerine, toplumun kullandığı ortak mekânlara kadar her yeri kuşatır ve toplum üretenin (uluslararası sermayenin ve gücün) hakimiyeti altında biçimlenir. Yapay kültür başka bir deyişle kültür endüstrisi kapitalizmin etkisi ile ortaya çıkan bir kültürel oluşumdur ve kendisini devam ettirebilmesi için de tüketilmesi gerekmektedir. Günümüzde, kültür ürünlerinin, sanat yapıtlarının, insan ilişkilerinin metalaşması kadar tüketimin gerçekleştirildiği mekânlar da birer meta olarak topluma sunulmaktadır. Bu çalışmada yukarıda belirtilmek istenen savın kanıtlanması amacı ile alışveriş merkezleri (AVM), fastfoodlar ve benzer mekânlar; kültür endüstrisi kavramı kapsamında birer tüketim nesnesi olarak irdelenmeye çalışılacaktır. Spatial organizations in the cities shape the societal events. Differentiation in the community, differences among classes, quest for status, spending spare time, social-cultural, social-economic, social-psychological elements created new spaces covering unique conditions (shopping malls, fast-food restaurants, branded stores etc.). These spaces jointly used by the community are objects of consumption and reflect societal life and community’s life standards. Developing economy in modern industrial societies improve industry, production methods, new capital and different consumption forms. Everything produced by strong and dominant capital is presented to the society as an object of consumption. This artificial culture (culture industry) surrounds everywhere ranging from environment we live in, products of arts, and common spaces used by the society and society is shaped under influence of producer (international capital and power). Artificial culture, in other words, culture industry is a cultural formation born under influence of capitalism and needs to be consumed in order to survive. Today, spaces where consumption takes place are presented as a commodity to the society as well as commoditized cultural products, works of art, human relations. In this study, efforts will be made to consider shopping malls, fats food restaurants, and similar places as an object of consumption within scope of culture industry in order to prove the foregoing argument. Sakarya Üniversitesi